Sümbül ve lale yetiştirmenin püf noktaları

İlkbaharla birlikte bahçe ve balkonlarımızın çiçeklendirilmesi yaşam enerjimizi yükseltiyor. Sümbül ile lale kokuları, renk ve dokularıyla mevsimin harika seçenekleri arasında.

ISS Bitki Bakım Bölümü, yaşam mekânlarının nadide süsleri olacak sümbül ve laleleri yetiştirmenin sırlarını açıklıyor.

Mart ayının ikinci yarısından itibaren Anadolu coğrafyasının her yanını saran ilkbahar çiçeklerinin yaydığı sevinci evine, bahçesine, tesisinin peyzaj alanlarına taşımak isteyenlerin ilk tercihi her zaman sümbül ve laledir. Kırmızı, pembe, mor, ebruli, sarı, turuncu, beyaz ve daha pek çok renkleriyle sümbüller ve laleler, yaşam mekânlarının nadide süsleri haline gelir, tazelenen hayatı kucaklamanın sevincini besler.

Doğu Akdeniz kökenli sümbül ile Orta Asya kökenli lale, biz Türklerin geleneksel çiçekleri arasında baş köşede yer alır. İkisi de soğanlı bitki olan lale ile sümbül, her ne kadar doğal ortamlarında rahatlıkla filizlenip gelişseler de modern yaşam mekânlarında güzelliklerini sunabilmeleri için özel dikim ve bakım teknikleri isterler. ISS Bitki Bakım Bölümü uzmanları, bu iki harika çiçeği istediğiniz her yerde yetiştirme fırsatını sunuyor.

ŞİİRLERİN VAZGEÇİLMEZİ SÜMBÜL

Anavatanı Doğu Akdeniz olan sümbül, zarif yapısı ve yaydığı güzel kokularla yaşam mekânlarına apayrı bir güzellik katar. Doğal ortamında genellikle uçuk pembe, mavi ve beyaz renklere sahip olan sümbülün, yüzyıllardır yapılan çalışmalarla özel olarak geliştirilerek daha pek çok renkte açabilmesi sağlanmıştır.

Bulunduğu yerde sürekli çoğalan ve yetiştirilmesi hiç de zor olmayan sümbülün esas dikim mevsimi sonbaharın ilk iki ayıdır. Buna karşın sümbül soğanı her zaman dikilebilir; yani bu baharda mutlaka sümbülün güzelliğinden yararlanmak isteyenler için asla geç değildir.

SÜMBÜL TOPRAĞI VE DİKİMİ

Sümbül nazlı bir çiçek değildir, dolayısıyla verimli olduğu bilinen herhangi bir toprağa dikilebilir ama esas olarak humuslu toprağı sever. Torf kullanmamakta yarar vardır. Sümbül soğanları kendi boylarının iki katı kadar derinliğe ve 10’ar santimetre arayla dikilir. Dikimin hemen ardından can suyu verilir.

SULANMASI VE BAKIMI

Dikimi ilkbaharda yapılan sümbüllerin sürekli güneş alabilmesi, toprağındaki nem yarıya indiğinde yeniden sulanması şarttır. Sulama sıklığı havanın sıcaklığına göre ayarlanmalıdır. Çok soğuk havalardan korumak şarttır ama kesinlikle susuz bırakılmamalıdır. Sıcak havalarda ise haftada en az iki kez sulanmalıdır. Sümbülün çiçek verdiği ilk günlerde toprağın nemini koruyacak kadar sulamak yarar sağlar.
Filizlenme sırasında sümbül sapları yamuk büyüyorsa soğanlar ilkinin iki katı derinliğe gömülmelidir.
Sümbül yetiştirmek için çok özel takviyeler ve gübreleme teknikleri uygulamaya gerek yoktur. Yine de 15-20 günde bir genel amaçlı bitki besinleriyle desteklenmeleri bitkinin daha sağlıklı yaşamasını ve çok daha sağlıklı çiçek açmasını sağlar. Yaz mevsiminin başlangıcına yakın yapraklarda sararma başlayınca bitkinin besin takviyesini kesmek gerekir. Sararma arttığı zaman sulama da kesilir.

SÜMBÜLÜ ÇOĞALTMAK İÇİN

İlkbaharın sonuna doğru hava sıcaklığı artıp da yapraklar sararıp çiçek kuruduğunda sümbül soğanları sökülmez. Yine açık havada ama bu kez gölgeli bir yere alınır ve toprak her kuruduğunda sulanır. Bu sayede bozulmayan ve gücünü koruyan soğanlar sonbaharda sökülerek yenilenen toprağa dikilebilir.

Öte yandan sümbül çiçekleri kurumaya başladığı zaman tohum verirler. Bu tohumları sümbül soğanıyla aynı koşullarda dikerek ve bakımını yaparak sümbül bitkisi elde etmek mümkündür. Yalnız tohumların çiçek verecek kadar gelişebilmesi için dört beş yıl geçmesi gerekir.

ANADOLU’NUN SÜSÜ LALE

Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya getirip yetiştirdiği ve dünyaya yayılmasını sağladığı lale, çeşidine göre mart ayının sonundan mayıs ayının sonuna kadar çiçek açan, harika bir bitkidir. Her lale soğanından bir tek sap çıkar ve bir tek çiçek açar.
Genellikle sonbaharda veya mart ayının ilk günlerinde dikimi yapılan lale soğanlarını ilkbaharda dikmek de mümkündür. Lale, birçok nadide çeşidi bulunmasına karşın nazlı bir bitki değildir. Uygun toprağa dikilmesi, sulama sıklığına dikkat edilmesi, güneşten yeterince yararlanmasının sağlanması ve basit bitki takviyeleriyle beslenmesi, mekânların birbirinden güzel lalelerle yaşam enerjisi saçabilmesi için yeterli olacaktır.

LALE TOPRAĞI VE DİKİMİ

Dörde bir oranında torf katılmış bahçe toprağı, lale soğanları için çok uygundur. Bahçeye değil de saksıya lale dikilecekse saksının dibine üç sıra çakıl taşı döşenir, üzerine toprak konur ve sulanır. Lale soğanları dikine ve aralarında en az 3’er santim bırakılarak şekilde bu toprağa yerleştirilir. Soğanların üzerine en az 10 santimetre yüksekliğe erişecek kadar toprak eklenir. Dikim tamamlandıktan hemen sonra can suyu verilir.

SULAMA VE BAKIM

Dikimi yapılan lale çiçek verinceye kadar, toprağı her yarı nemine indiğinde sulanmalıdır. Sulamaya, çiçek açtıktan sonra haftada bir, suyuna çok az miktarda besin takviyesi veya gübre şerbeti katılarak devam edilir. Lale güneşi seven bir bitkidir ama çok sıcak veya çok soğuk havalara maruz bırakılmaması gerekir. Bir lalenin sağlıklı olduğu yapraklarının canlı ve yeşil görünümünden anlaşılır. Yapraklar sararmaya başladığında sulamayı azaltmak gerekir; tamamen sarardığında ise lale ömrünü tamamlamış demektir, artık sulanmamalıdır.

LALEYİ ÇOĞALTMAK İÇİN

Her lale soğanı bir kez çiçek açtıktan sonra ölür dense de lalenin kökü, on adede kadar yeni soğan oluşturur. Eğer lalenin bakımı kurallara dikkat edilerek yapıldıysa yeni soğanlar sağlıklı gelişecektir.
Lâle tamamen kuruduktan sonra soğanlar topraktan çıkarılır. Gölgede bir hafta kadar bekletilip iyice kuruduktan sonra kendiliğinden dökülen kabukları ayıklanır. Serin ve karanlık bir yerde, hava alan bez bir torbaya konarak asıl ekim mevsimi olan sonbahara kadar saklanır.

kaynak:http://www.biguddi.com